24/07/2009
THÔNG TẤN XÃ
VIỆT NAM
Tài liệu tham
khảo đặc biệt
Thời gian gần
đây, trước sự điều chỉnh chiến lược quân sự của Mỹ và tình hình diễn biến
phức tạp ở Triều Tiên, Afghanistan, Pakistan, Biển Nam Trung Hoa [Biển
Đông], có nhiều dư luận cho rằng Mỹ đang tăng cường thế bao vây đối với
Trung Quốc. Phản ánh xung quanh vấn đề này, bài viết đăng trên Mạng Tin tức
Quốc phòng của Trung Quốc mới đây bình luận:
1. Lý do đòi hỏi Mỹ phải có điều chỉnh chiến lược
Khu vực châu
Á-Thái Bình Dương là khu vực có vị trí ngày càng quan trọng trong chiến lược
toàn cầu của Mỹ. Sự trỗi dậy mạnh mẽ của một số nước châu Á, đặc biệt là
Trung Quốc đang đe doạ đến vị trí chiến lược của Mỹ ở khu vực này. Tình hình
bán đảo Triều Tiên đang rất căng thẳng trước thái độ cứng rắn của các nhà
lãnh đạo Bắc Triều Tiên, đặc biệt là sau khi nước này thử hạt nhân và liên
tiếp phóng tên lửa. Tình hình Biển Nam Trung Hoa đang có diễn biến rất phức
tạp, tranh chấp giữa các nước xung quanh ngày càng trở nên quyết liệt, nhất
là từ sau ngày 13/5/2009, thời hạn các nước đệ trình dự án thềm lục địa
ngoài 200 hải lý lên Liên hiệp quốc.
Từ đầu năm
2008 đến nay, Taliban quay trở lại, phát động tấn công quy mô lớn ở khu vực
miền Nam Afghanistan, trên thực tế nó đã khống chế rất nhiều khu vực, đã
hình thành thế bao vây đối với thủ đô Cabun. Vấn đề càng trở nên nghiêm
trọng là ảnh hưởng của Taliban nhanh chóng phục hồi và ngày càng lớn mạnh
đối với các khu vực của Afghanistan, phạm vi hoạt động đã vượt qua biên giới
kép dài đến nội địa Pakistan. Thế lực của Taliban ở Pakistan cũng phát triển
vô cùng mạnh mẽ, Taliban ở Pakistan và Afghanistan đã bắt tay nhau, dẫn đến
tình hình an ninh ở khu vực này ngày càng căng thẳng. Ngoài ra, Taliban ở
Pakistan không những liên tiếp vượt biên giới tập kích quân đội Mỹ và NATO ở
Afghanistan mà còn tăng cường tập kích tuyến cung cấp hậu cần cho quân đội
Mỹ và NATO. Sự trỗi dậy của Taliban ở hai nước này cũng tạo môi trường thuận
lợi cho Al-Qaeda.
Trong tình
hình mạng lưới Al-Qaeda ở Iraq bị tấn công nghiêm trọng, các t chức Al-Qaeda
ở một số khu vực khác ngoài Iraq và Trung Đông cũng bắt đầu mở rộng hoạt
động và cũng đã có một bộ phận đến Afghanistan. Theo số liệu thống kê, năm
2008, thương vong của quân đội Mỹ đóng tại Afghanistan đã tăng lên 35%. Là
biểu tượng cho thành quả chống khủng b của Mỹ, Washington không cho phép
Afghanistan sụp đổ. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Michael
Mullen đặc biệt nhấn mạnh “thành công của Taliban trực tiếp đe doạ an ninh
và lợi ích của Mỹ”. Giành thắng lợi trong cuộc chiến Afghanistan vẫn là
nhiệm vụ quan trọng cơ bản của Mỹ.
Trước tình
hình như vậy, đòi hỏi Mỹ phải có điều chỉnh chiến lược quân sự nhằm bố trí
lại lực lượng để thực hiện mục tiêu chiến lược của mình.
2. Điều chỉnh chiến lược của Mỹ đã hình thành vòng vây quân
sự xung quanh Trung Quốc
Cùng với việc
điều chỉnh chiến lược quân sự, quân đội Mỹ mượn danh nghĩa chống khủng bố để
không ngừng gia tăng ảnh hưởng quân sự đối với các nước xung quanh Trung
Quốc. Giới truyền thông cho rằng hành động này của quân đội Mỹ là nhằm tiến
hành khống chế chiến lược mới đối với Trung Quốc.
Mặc dù tình
hình Đài Loan có xu hướng hoà hoãn, ổn định và đã làm giảm áp lực can thiệp
quân sự của Mỹ đối với quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan, nhưng trước tình
hình căng thẳng ở bán đảo Triều Tiên, với danh nghĩa là giữ lời hứa bảo vệ
đồng minh Nhật Bản và Hàn Quốc, Mỹ đã tăng cường lực lượng và trang bị
phương tiện ở hai nước này để đối phó với Bắc Triều Tiên. Đây cũng chính là
cơ hội để Mỹ mở rộng phạm vi ảnh hưởng vào sâu trong trung tâm chiến lược
của Trung Quốc ở khu vực Viễn Đông, tức là chuyển từ “phong tỏa chuỗi đảo”
đối với Trung Quốc ở khu vực Viên Đông sang “áp chế chiến lược” phạm vi ngày
càng lớn đối với Trung Quốc.
Để đối phó với
tình hình diễn biến hết sức phức tạp ở Afghanistan, chính quyền Obama đã
nhanh chóng đưa ra quyết định rút quân có trật tự tại Iraq và tăng thêm
17.000 quân đến Afghanistan để dần dịch chuyển trọng tâm chiến lược và mặt
trận chống khủng bố quốc tế do Mỹ lãnh đạo từ Trung Đông, Tây Á đến
Afghanistan và Pakistan. Mục đích chủ yếu của chiến lược mới này là tăng
thêm lực lượng ở Afghanistan, ủng hộ và tăng cường tác dụng tấn công quân sự
của Pakistan, gia tăng viện trợ phi quân sự và động viên lực lượng quốc tế
tham gia đối với Pakistan và Afghanistan, đồng thời tăng cường sự hợp tác
với hai nước này.
Có bình luận
phân tích kế hoạch chống khủng bố ở Afghanistan và Pakistan của chính quyền
Obama không phải là mục đích duy nhất của chiến lược dịch chuyển về phía
Đông của Mỹ, mà còn có lợi ích chiến lược địa duyên. Là một siêu cường, việc
kiểm soát được Afghanistan là mong muốn của Mỹ nhiều năm nay. Trên cơ sở
chiếm lĩnh Afghanistan, để tiến vào Pakistan, từ đó tăng cường sự tồn tại
của quân đội Mỹ ở vành đai quan trọng Á-Âu, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á,
mượn sự điều chỉnh này để khống chế Trung Quốc. Đây là một trong những mục
tiêu phức tạp và lâu dài của Mỹ.
Đông Nam Á là
khu vực vô cùng quan trọng trong chiến lược châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ,
mặc dù Mỹ tuyên bố không trực tiếp can dự vào tranh chấp ở biển Nam Trung
Hoa, nhưng Mỹ sẽ không bỏ qua quyền lợi của mình ở khu vực biển Nam Trung
Hoa. Xuất phát từ mục tiêu chiến lược của mình, Mỹ đã tăng cường đẩy mạnh
quan hệ hợp tác với các nước ASEAN nhằm duy trì sự có mặt của quân đội Mỹ ở
Đông Nam Á. Trong những năm gần đây, diễn tập quân sự của quân đội Mỹ ở khu
vực châu Á-Thái Bình Dương không ngừng gia tăng, điều này đánh dấu Mỹ bắt
đầu mượn diễn tập quân sự liên tục để từng bước hoàn thiện bố trí chiến lược
ở khu vực này. Mỹ cũng đã tiến hành diễn tập quân sự liên hợp với một số
nước tại biển Nam Trung Hoa. Ngày 18/6/2009, Mỹ đã tiến hành cuộc diễn tập
“CARAT-2009″ với các nước Philippines, Singapore, Bruney, Thái Lan, thời
gian dài ba tháng với quy mô chưa từng thấy trong diễn tập hàng năm. Các học
giả cho rằng hải quân Mỹ đã cử 4 tàu chiến đến cùng với hải quân 6 nước Đông
Nam Á diễn tập liên hợp quân sự là điều chưa từng có trong lịch sử nhằm mục
đích thông qua diễn tập tăng cường khả năng tác chiến liên hợp với các nước
đồng minh, duy trì quân đội Mỹ ở tiền duyên khu vực châu Á-Thái Bình Dương,
đe doạ đối thủ chiến lược tiềm tàng.
Xuất phát từ
mục đích chính trị của các bên, hợp tác quân sự giữa Mỹ và Việt Nam gần đây
ngày càng xích lại gần nhau. Theo tin mới nhất mà quân đội Mỹ tiết lộ, mùa
Thu năm nay, không quân Mỹ sẽ đến Việt Nam triển khai diễn tập tìm kiếm cứu
nạn. Đây là lần đầu tiên không quân Mỹ đến Việt Nam kẻ từ sau khi chiến
tranh kết thúc, cũng là lần đầu tiên hành động loại này được thực hiện trong
nội địa Việt Nam. Theo nguồn tin trên mạng của chính phủ Mỹ, gần đây Mỹ và
Việt Nam đã tiến hành “đối thoại chính trị và quốc phòng an ninh” lần thứ
hai tại Washington. Sau hội đàm, hai bên đã ra “tuyên bố chung” nhấn mạnh
“sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác, thúc đẩy hoà bình, ổn định và an ninh ở
châu Á-Thái Bình Dương”, vấn đề “làm thế nào để tăng cường hiểu biết lẫn
nhau giữa quân đội hai nước” cũng được đưa vào trong nghị trình. Đây là điều
không thể coi thường.
Theo đánh giá
của giới chuyên gia, hiện nay Mỹ đang có nhu cầu thuê lại quân cảng Cam
Ranh, nếu trở thành hiện thực, Mỹ sẽ có 3 căn cứ xung quanh biên Nam Trung
Hoa, cộng với căn cứ Guam và căn cứ hải quân ở Singapore, hình thành thế bao
vây tam giác ở biển Nam Trung Hoa. Mỹ cũng sẽ sớm xây dựng 2 “chuỗi đảo”
chiến lược ở Thái Bình Dương, nếu như Mỹ thuê được căn cứ hải quân Cam Ranh
của Việt Nam, sẽ góp chặt yết hầu ở biển Nam Trung Hoa. Sức khống chế và khả
năng điều động binh lực của căn cứ Cam Ranh đều cao hơn tất cả mọi căn cứ
hải quân của Trung Quốc đối với bất cứ một đảo bãi nào ở biển Nam Trung Hoa.
Phía Tây Bắc
Trung Quốc, NATO cũng đã có mặt. Trong tháng 5/2009, NATO đã tiến hành diễn
tập quân sự tại Grudia. Các nhà bình luận quân sự quốc tế cho rằng mặc dù
các cuộc diễn tập quân sự này là của NATO, nhưng các nước chủ yếu của NATO
như Đức, Pháp, Italia không tham gia. Ngược lại, các nước tham gia diễn tập,
đại bộ phận là các nước cộng hòa thuộc Liên Xô trước đây như Grudia,
Ukraina, còn có một bộ phận là của các nước khối Warsava trước đây như
Hungari, Séc. NATO mở rộng về phía Đông, không những mở đến cửa ngõ nước
Nga, mà còn mở rộng đến cửa ngõ Trung Quốc. Ngoài ra, ở Đông Nam Á còn có
“bóng dáng của NATO”, đó là đồng mình quân sự Mỹ-Nhật-Hàn, hiện nay còn có
thêm Australia, Ấn Độ.
Như vậy, điều
chỉnh chiến lược của Mỹ đã hình thành thế bao vây đối với Trung Quốc, vòng
vây “hình mặt trăng mới” mà Mỹ xây dựng hình như không giảm, mà ngày càng
thắt chặt, hiện chỉ còn thiếu mỗi khu vực phía Bắc của Trung Quốc.
3. Trung Quốc ứng phó với điều chỉnh chiến lược của Mỹ
Giới học giả
Trung Quốc cho rằng bất kể ý đồ chiến lược của Mỹ như thế nào, nhưng cuối
cùng khu vực điểm nóng nhạy cảm toàn cầu hiện đã xuất hiện hòa hoãn xung đột
quân sự và cân bằng chiến lược tạm thời. Trung Quốc nên dựa theo thời thế,
nắm chắc cơ hội để thực hiện mục tiêu chiến lược trỗi dậy hòa bình, tranh
thủ điều chỉnh bố trí chiến lược của Mỹ, tích cực tiến hành ứng phó chiến
lược toàn diện, xây dựng nước giàu quân mạnh. Chủ yếu chú ý tới một số mặt
chiến lược sau:
- Lợi dụng
thái độ của Mỹ yêu cầu Trung Quốc cứu trợ kinh tế, lấy chiến lược “thực lực
kinh tế khôn khéo” để ứng phó với “thực lực ngoại giao khôn khéo” của Mỹ,
lấy Hội nghị thượng đỉnh G20 và chấn chỉnh lại IMF làm đột phá khẩu, tranh
thủ mở rộng quyền được tuyên bố của Trung Quốc trong các vấn đề kinh tế quốc
tế, nhanh chóng mở rộng ảnh hưởng của đồng nhân dân tệ ở Đông Nam Á, dẫn đến
có sức ảnh hưởng quốc tế, đẩy nhanh tiến trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ.
Lấy thực lực kinh tế mạnh mẽ để xây dựng và củng cố hệ thống quốc phòng, an
ninh ổn định vững chắc.
- Đẩy nhanh
tiến trình phát triển hòa bình và thống nhất Đại Trung Hoa đối với hai bờ eo
biển Đài Loan. Tăng cường toàn diện hiệp thương, lôi kéo và hợp tác giữa
Hiệp hội quan hệ hai bờ và Quỹ giao lưu hai bờ, hợp tác và hội nhập quốc tế,
từng bước thúc đẩy sự tin cậy lẫn nhau, hiệp thương và hợp tác chính trị,
quân sự giữa hai bờ eo biển Đài Loan. Chú trọng tới trỗi dậy hòa bình của
Đại Trung Hoa, liên hợp xây dựng hệ thống phòng ngự quân sự ở biển Hoa Đông
và Viễn Đông lớn mạnh, để làm suy yếu khả năng đe doạ và quẫy nhiễm quân sự
của Mỹ-Nhật ở khu vực Viên Đông.
- Tăng cường
và làm sâu sắc hơn hợp tác chống khủng bố của Trung Quốc, Nga, Tổ chức hợp
tác Thượng Hải tại Afghanistan. Ngăn chặn tác động và ảnh hưởng quân sự của
Mỹ ở khu vực, hỗ trợ cho việc hình thành thế cân bằng chiến lược mới và tăng
cường ngăn chặn sự quấy phá và mở rộng của thế lực “Đông Thổ” để có lợi cho
hòa bình và ổn định ở khu vực này. Đồng thời phải đẩy nhanh việc xây dựng
đường ống dẫn dầu chiến lược từ Myanma đến Vân Nam.
Sớm tăng cường
xây dựng chiến lược hiện đại hóa lực lượng quân sự và hệ thống phòng ngự
quân sự lớn mạnh trên biển để tăng cường quyền khống chế trên biển. Phải
phát huy sức ảnh hưởng của Trung Quốc đối với các nước ASEAN, đưa các nước
có liên quan trở lại khuôn khổ nguyên tắc “Tuyên bố về cách ứng xử của các
bên ở Biển Đông”, để ràng buộc hành vi của các nước này. Đồng thời phải tập
trung phát triển lực lượng phòng vệ quân sự biển xa hùng mạnh, nhanh chóng
thu hồi lãnh thổ bị chiếm đóng và bảo vệ vững chắc an ninh quốc phòng trên
vùng biển rộng lớn của Trung Quốc.
|